Tâm lý Gia đình: Ghen



Kính mời cộng đoàn thưởng thức một bài sưu tầm của anh Gio-an Nguyễn huy Hoàng rất hay.


                                            


                                           Tâm lý Gia đình:       
                                    Ghen thế nào mới đúng

                                      Ghen


Có phải hễ yêu là ghen? Ghen tức, hay “đánh ghen” 
có phải là cách thế tốt để duy trì tình yêu không? 
Bài này sẽ xét thực tế của sự kiện ghen tương, sau 
đó phân tích ghen vì chiếm hữu, những hình thức 
biểu lộ ghen tương, và nguyên nhân đưa tới ghen... 
           Thực Tế  Ghen Tương
Vụ án O.J. Simpson là vụ giết người vì ghen. 
Nàng Nicole Brown Simpson, một thiếu nữ  kiều 
diễm da trắng, có thật sự yêu chàng da đen 
O.J.? Hay vì chàng lừng danh quốc tế về thể  
thao? Hay “yêu” hàng triệu mỹ kim của chàng, 
chứ không yêu chàng? Nicole có hai con, nhưng 
tình tan rã vì hai người ly dị nhau. Khi bị giết, 
nàng đang ở với bạn trai là Ronald Goldman, 
nên Ronald cũng bị giết theo. Qua dư luận báo 
chí, tuy O.J. ly dị Nicole, thể chất xa lìa nàng 
nhưng tâm tư vốn gần gũi nàng. Như vậy là 
chàng yêu nàng mà nàng không yêu lại? Nên 
O.J. ghen? Có lần báo chí nói rằng O.J. uất 
ức thốt lên, đại ý: “Nếu Nicole không ở với 
tôi thì không ai được ở với nàng”. Nhiều 
nguyên nhân làm cho Nicole không yêu O.J. 
Nguyên nhân đó có thể tầm thường như trường 
hợp dưới đây:
Người vợ kia không sao yêu nổi chồng vì trong 
10 năm, anh không đánh răng. Đã vậy, sáng 
thức dậy là phà hơi hôi thối vào mặt vợ. Anh lại
 lý luận rằng yêu nhau có thể  chết cho nhau, nên 
không sợ vi trùng! Nếu anh cảm cúm, anh lại càng 
nằm gần chị hơn, để chi cảm cúm theo anh. Đã 
nhiều lần xảy ra như vậy, chị luôn van xin, 
nhưng anh không buông tha. Đã vậy, anh còn kết 
tội chị có tình ý với người đàn ông khác, nên 
mới hất hủi, khinh thường anh. Rồi anh tự động 
làm đơn ly dị. Chị tưởng yên thân. Nhưng anh theo 
dõi từng cử chỉ, từng nơi chị lui tới. Anh nói với 
bạn hữu tương tự như O.J. Simpson: “Nếu nó 
không ở với tao, thằng nào gần nó sẽ biết tay 
tao”. Rồi người chồng điên dại này ghen cả với 
em trai của vợ. Hai chị em ở chung một nhà. Lần 
kia, lấy cớ đến thăm con, anh cãi lộn với người em 
trai. Rồi đánh chị. Hàng xóm thấy huyên náo, 
điện thoại báo cảnh sát. Anh phạm tội đánh 
người có thương tích, và tội vào nhà bất hợp pháp, 
vì theo án ly dị, anh không còn là chồng nữa. Anh 
phải giam tù, nguyên nhân gần là vì hành 
hung, nhưng nguyên nhân xa là vì ghen.
Thí dụ khác, đó là một chị  yêu chồng tha thiết. 
Đúng ra, chị muốn chiếm hữu  để anh nô lệ chị, 
chứ không phải anh là  chồng chị. Anh có khả 
năng điều khiển, nhiều kinh nghiệm trong việc 
dùng người, nên được hãng thuê làm giám 
đốc nghành nhân viên và phổ biến sản phẩm. 
Dưới quyền anh, có hàng trăm kỹ sư, nhân viên, 
cũng như chuyên viên kỹ thuật. Theo kỷ luật trong 
hãng, ai muốn vào tiếp kiến anh, cần điện thoại 
trước. Khi đến phải gặp thơ ký. Thơ ký báo cho 
anh. Anh chấp thuận, lúc đó có nhân viên dẫn 
tới phòng tiếp khách riêng. Phải nói rằng chị không 
yêu, mà chị điên rồ. Hàng ngày anh đi làm về là 
bị chị lấy khẩu cung, tra hỏi xem đàn ông hay bà 
 đem cà phê cho anh? Cô nào hôn mà trán có màu
 hồng? Tại sao không thuê thơ ký là đàn ông mà 
là đàn bà? Lại còn lựa cô đẹp nữa? Anh trả lời 
“yes” cũng chết, mà trả lời “no” cũng chết. Sau 
nhiều lần, anh trở thành lầm lì, chẳng nói chẳng 
rằng. Chị lại càng ghen. Rồi chị tới hãng, bất chấp 
luật lệ, xồng xộc vào thẳng văn phòng của anh. Tuy 
mất thể diện với nhân viên, anh vốn còn bình tĩnh 
để ôn tồn hỏi: “Em có việc gì cần anh ngay?” Chị 
xấc xược: “Phải, tôi cần anh cho tôi biết con nào 
ở đây bỏ bùa anh, để anh quên tôi?” Sau vụ 
chị “đánh ghen” vì ghen bóng ghen gió này, liên 
tiếp mấy tuần anh không về nhà. Hàng ngày tan 
sở, anh đến ở nhà bạn. Anh nói với giọng chán 
nản: “Tôi sợ nàng”. Như vậy, ghen tương làm 
nàng chiếm được gì? Tâm hồn chàng? Thân xác 
 chàng? Hay mất tất cả?
Thực tế là nhiều người ghen. Vụ án O.J. Simpson 
vì ghen. Người chồng vào tù vì ghen. Người vợ 
xồng xộc tới sở  cũng vì ghen. Hình như ghen nằm 
sẵn trong máu con người. Vì vậy, ca dao tục ngữ 
nói: Ớt nào là ớt chả cay, Gái nào là gái chả 
hay ghen chồng?
Như vừa nhìn mấy trường hợp trên, không 
nguyên đàn bà ghen, mà  đàn ông cũng ghen. 
Vậy đây là động lực thúc  đẩy con người ghen? 
Tại sao Nicole Brown và bạn trai bị giết? Và 
nhiều câu hỏi tại sao, tại sao được đặt ra, như tại
 sao chồng không đánh răng, miệng thối, mà còn 
ly dị vợ? Tại sao vợ vào tận hãng nhục mạ 
chồng? Tại sao anh nhớ vợ, thao thức không ngủ, 
nhưng khi thấy vợ đi làm về, anh lại cộc cằn với 
vợ? Đâu là câu trả lời cho những tại sao, tại sao 
này? Tuy do nhiều nguyên nhân, nhưng có thể quy 
tụ thành bốn nguyên nhân chính, đó là chiếm 
hữu, tâm lý sợ sệt, đời thơ ấu bất hạnh, và cuối 
cùng là bảo vệ tình yêu chính đáng.
II. Ghen Vì Chiếm Hữu
Chiếm hữu người yêu như một món  đồ mình có. 
Nếu tôi có chiếc nhẫn hột xoàn, căn nhà, hay có 
món tiền, v.v., lúc đó tôi có quyền nâng niu, xử 
dụng, hay cũng có quyền liệng bỏ đi tùy ý. Tôi
không phải hỏi ý kiến ai, cũng như không ai được 
xâm phạm đến vật dụng tôi có. Nếu ai vào 
nhà mà tôi không muốn, tôi có quyền ngăn cấm. 
Khi cấm mà còn cưỡng bức vào, tức là xâm phạm 
gia cư bất hợp pháp. Nếu bị bắn chết, tôi không 
chịu tội.
Tình yêu vừa là chiếm hữu, vừa vượt lên trên 
chiếm hữu, cao thượng hơn chiếm hữu. Trước tiên, 
tình yêu là chiếm hữu, vì khi cưới xin, thề hứa 
chung thủy với nhau, thì người này thuộc về 
người kia. Có mẩu chuyện vui kể lại rằng nhà 
truyền giáo kia dạy sinh ngữ cho người thổ dân, 
để họ có thể học giáo lý bằng sách mới nhập cảng. 
Nếu ngài chỉ vào con sông và nói: “Con sông”, thì 
tất cả lập lại “Con sông”. Thầy trò vui vẻ thực 
hành như vậy khắp nơi, từ ngoài cánh đồng cho 
đến băng qua thung lũng. Khi tới ven rừng, thầy
 trò bắt gặp một cặp đang chăn gối trong bụi 
rậm. Nhóm thổ dân gặng hỏi: Gọi làm sao? Vị 
truyền giáo lúng túng, trả lời cho xong chuyện: 
Đạp xe đạp. Một thanh niên trong nhóm giương 
cung bắn người đàn ông. Vị truyền giáo hoảng 
hốt ngăn lại: Đừng bắn, có tội! Anh thanh niên 
tức tối trả lời: Nhưng nó đạp chiếc xe đạp của con!
Câu trả lời của anh thổ dân vừa đúng vừa 
sai. Đúng vì không được cướp vợ của người 
khác. Sai, vì vợ hay chồng không ngang hàng như 
 vật vô tri, như chiếc xe đạp. Do đó, có thể hủy 
diệt đồ vật thuộc về mình, nhưng không được hủy 
diệt bản thân mình, hay hủy diệt bất cứ người 
nào, dầu người đó là con, là bạn, kể cả người 
mình ghen ghét. Được ngăn cấm việc làm xấu, 
nhưng không được giương cung bắn người làm điều 
xấu.
Điểm thứ hai chứng tỏ tình yêu không phải là chiếm
 hữu, vì trong chiếm hữu, chỉ có một phía có quyền 
xử dụng, còn phía kia bị xử dụng, chứ không được 
xử dụng lại người chiếm hữu mình. Chỉ phía người 
nuôi ngựa xử dụng ngựa, cỡi ngựa, dùng ngựa kéo 
xe, v.v., chứ ngựa không xử dụng lại người, bắt 
người “có đi có lại mới toại lòng nhau”, để ngựa 
leo lên lưng người, người kéo xe cho ngựa ngồi! Do 
đó, giữa người và ngựa không có tình yêu. Cùng 
lắm, chỉ có lòng thương, thương xót con ngựa 
nhiều năm phục vụ mình. Tuy cùng là người, 
nhưng trong chế độ nô lệ, người nô lệ “không có
 quyền xử dụng lại người chiếm hữu mình”.
Trên giấy tờ, ngày nay hết nô lệ. Nhưng trên thực
 tế, còn nhiều nô  lệ. Ai độc tài, thì người đó 
đang bắt kẻ khác nô lệ mình. Mình nhân danh 
tình yêu để hủy diệt tình yêu. Nhiều cha mẹ lạm 
dụng giáo dục để đẩy con vào vòng nô lệ sự 
độc đoán của mình. Vợ nô lệ chồng, cũng như 
chồng nô lệ vợ. Hàng ngàn người làm công nô 
lệ ông chủ, nhất là nô lệ bà chủ. Nhiều chuyện 
ghen tương xảy ra vì con người nghĩ sai lầm về 
liên hệ vợ chồng, quan niệm rằng vợ chồng là 
“của” nhau. Tôi xử dụng vợ thay cái máy thái thịt. 
Như vậy, vợ ngang hàng với cái máy thái thịt mà
 thôi. Thay vì mua máy để thái thịt thì tôi “mua” 
vợ để  vợ làm cơm thịt hầu hạ tôi. Máy nằm 
gọn trong tay tôi, nên vợ cũng nằm gọn trong tay
 tôi. Tôi ra lệnh cho vợ như ra lệnh cho máy. Trái 
lại, nhiều người vợ cũng cư xử độc tài với chồng. 
Nếu không thì không có những chuyện hài hước về 
chồng sợ vợ.
Tình yêu vượt lên trên sự chiếm hữu, vì tình yêu là 
nhân vị, còn chiếm hữu là vật vô tri. Không kính 
trọng vật vô tri, mà chỉ săn sóc vật vô tri để mình 
xử dụng được lâu dài hơn, ít trở ngại hơn. Nghĩa là 
mình săn sóc vật vô tri vì ích lợi của mình, chứ 
không vì ích lợi của đồ vật đó. Đây là lý do có 
người bị chê cười khi lệ thuộc đồ vật, thí dụ săn sóc 
chiếc xe quá đáng. Sợ hư xe, để con cảm sốt mà 
không dám dùng xe để chở con khi trời mưa. 
Có người ngang nhiên tuyên bố: Cho mượn vợ 
chứ không cho mượn xe. Trong trường hợp này, 
vợ thua vật vô tri.
Có câu chuyện vui, đó là một người chồng nghe 
tin vợ lái chiếc xe mới mua, bị tai nạn, phải vào 
nhà thương. Anh tức tốc đến thăm, vừa khóc 
vừa hỏi: “Em tự  mở cửa xe ra được hay phải phá 
cửa xe?”  Vợ trả lời: “Em lái xe đến nhà thương”. 
Anh reo lên: “Nghĩa là chiếc xe không bị hư hại 
gì?” Như vậy, người chồng này quý xe hay quý 
vợ? Đến nhà thương vì thương vợ hay thương xe?
Ít bữa sau, hai vợ chồng này đẩy con đi hội 
chợ. Đến chỗ đông người, có nhiều trẻ con cũng 
ngồi trên xe đẩy. Anh đánh tráo, đẩy chiếc xe 
không phải con của mình. Vợ hoảng hốt bảo: 
“Sao anh đẩy con người khác?” Anh trợn mắt 
nói nhỏ: “Chiếc xe này mới hơn!” Như vậy anh 
muốn giữ con hay giữ chiếc xe đẩy con?
Cần kính trọng nhau vì  người này ngang hàng với 
người kia về địa vị làm người. Tôi là người lao 
công, anh có quyền sai khiến, nhưng không thể
 khinh bỉ nhân vị của tôi, vì chúng ta cùng 
ngang hàng địa vị là người. Với tư cách “là người”, 
tôi có thể ngay thẳng, trong sạch, rộng lượng, v.v. 
Anh hơn tôi về vật chất, còn tôi hơn anh về lòng 
thương yêu đùm bọc nhau. Anh lạm dụng tôi, 
còn tôi che chở những người bị anh lạm dụng. Khi 
ghen, đa số không kính trọng nhau. Nghĩa là 
biến nhau thành đồ vật. Rồi cục súc với nhau như 
con vật. Ghen là ấu trĩ, non nớt, vì nếu mình coi 
người khác như đồ vật thì chính mình là đồ vật 
trước. Ai dìm người khác xuống là dìm chính mình.
Chị Thanh cưới anh Toán 15 năm rồi, nhưng chị luôn 
có mặc cảm là  anh không yêu chị. Chị ghen, và 
ghen bệnh hoạn. Một đàng chị muốn chồng yêu 
chị; đàng khác, chị bắt bẻ chồng tớ mức dầu anh 
cố gắng yêu cũng không yêu nổi. Ngày mới cưới,
 chị nghi ngờ anh có tình nhân cũ. Mấy năm liền, 
hầu như ngày nào chị cũng hạch hỏi, điều tra xem 
trước khi lấy chị, anh hẹn hò với cô nào? Trong 
câu chuyện hàng ngày, nếu anh ấp úng, vụng về, 
thì chị kết tội vì tương tư người cũ, nên lú lẩn trí 
khôn. Nếu anh vui vẻ hoạt bát, chị lại kết tội là 
“đẹp trai, ăn nói có duyên”, dĩ nhiên nhiều cô 
 mê. Tại sao không khai tên những cô đó ra? 
Lúc nào chị cũng có lý, còn anh vô lý. Sau này, 
khi đã có con, vì công việc làm, anh có nhiệm 
vụ giao tiếp với nhiều giới. Chị buộc anh phải bắt 
điện thoại song song, để ở nhà dầu anh nói 
 chuyện với ai, chị đều có thể nghe được chuyện
 anh nói.
Có khi chị Thanh nhận mình bị bệnh, nhưng lợi 
dụng tình trạng bệnh này để hành hạ chồng hơn. 
Nghĩa là nếu chị sai lỗi, thì chị buộc anh phải 
tha thứ cho người bệnh. Còn nếu anh sai lỗi, thì 
chị kết tội anh có ẩn ý xấu, vì anh không bị bệnh 
như chị. Tức là chị luôn trắng án, còn anh lúc 
nào cũng có án treo. Chị yên lặng thì nhà êm đềm. 
Còn chị bới tội thì nhà inh ỏi như bị cháy. Mấy 
con lớn đều bỏ nhà lấy cớ đi học xa.
Trong công việc làm  ăn, anh Toán có nhiều 
người thương mà cũng có  nhiều người ganh tị. 
Những người ganh tị này biết tình trạng gia đình
 anh Toán căng thẳng, nên họ mượn tay vợ để 
hại chồng. Thật ra, họ hại cả hai vợ chồng và 
các con anh chị luôn. Họ rỉ tai chị Thanh rằng 
họ bắt được quả tang anh Toán ôm hôn người 
thơ ký trẻ đẹp. Từ hôm đó, chị Thanh hay bị nhức 
đầu, đau ngực. Trong giấc mơ ngủ đêm, chị hay ú 
ớ: “Mày là của tao ... Mày chết với tao”. Mấy bạn 
 gái đến thăm, chị than van:
- Có ai chồng quỷ quyệt như Toán không? Em 
thách đứa nào đụng đến Toán. Một là cả hai đều 
chết, hai là em hành hạ Toán đến không ngẩng 
đầu lên được thì thôi.
Cuối tuần nọ anh Toán ngủ ngày. Chị Thanh 
đến lay anh dậy:
- Nói, nói ngay. Anh thương con nào mà giấu em?
Vì trong tuần quá  mệt mỏi nên anh ú ớ:
- Thương em.
Rồi anh ngủ thiếp  đi. Tưởng như vậy là êm, không 
 ngờ chị  cuồng loạn vì ghen, miệng lẩm bẩm:
- Giết. Phải giết!
Chị vào bếp, lấy con dao phay, cứa cổ anh. Chị 
thanh toán anh vì  ghen. Sau mấy tháng điều trị, 
may anh không chết. Toà  án phán quyết chị 
phải vào nhà thương tâm trí  lâu dài. Chị muốn có 
anh nên mất anh, và mất chính mình... 
                             
                                   Lm. Phêrô Chu Quang Minh S.J

                               (Gio-an Nguyễn Huy Hoàng sưu tầm)

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét